Grób członka Związku Wolnych Polaków Henryka Pilścia

Henryk Pilść^[1], ur. 5 listopada 1924 r. w Solecznikach Wielkich. Syn Hipolit Pilścia i Malwiny z Charków. Ojciec był nauczycielem w Państwowej Szkole Technicznej im. Józefa Piłsudskiego na Holenderni w Wilnie. Odznaczał się dużymi zdolnościami pedagogicznymi i
ogromną życzliwością do młodzieży. Rodzina mieszkała w Wilnie przy ul. Połockiej. Uczęszczał do prywatnej szkoły podstawowej sióstr bernardynek przy kościele św. Michała, gdzie w roku 1932 przyjął Pierwszą Komunię Św., w roku 1934 uczył się w Szkole Ćwiczeń przy Seminarium Nauczycielskim im. Tomasza Zana przy ul. Ostrobramskiej. W szkole powszechnej należał do zuchów, a od 1936 r. do harcerstwa. Brał udział w letnich obozach harcerskich w Koraciszkach (1936 r.), Lipniakach (1937 r.), Skajsterach (1938 r.) i w jubileuszowym Zlocie Chorągwi Harcerzy Wileńskich w 1937 r.  Do Gimnazjum im. Adama Mickiewicza mieszczącego się przy ulicy
Dominikańskiej został przyjęty w roku 1937, jako uczeń Gimnazjum H. Pilść był nadal zaangażowany w działalność harcerską oraz w ramach Stowarzyszenia Ligi Morskiej i Kolonialnej.

Henryk Pilść był gorącym patriotą. Najprawdopodobniej w 1939 r. został członkiem Związku Wolnych Polaków, po wybuchu II wojny światowej uczestniczył w strajkach polskiej młodzieży szkolnej w Wilnie przeciwko rugowaniu języka polskiego ze szkół. W marcu 1941 r., będąc uczniem klasy III, został zatrzymany przez NKWD, jednak wkrótce wypuszczono go. Po raz drugi został aresztowany w nocy z 4 na 5 październiku 1941 r., tym razem przez Gestapo. W więzieniu na Łukiszkach przebywał 7 miesięcy. W jednym z grypsów z więzienia na Łukiszkach napisał do najbliższych: „Jeżeli spotka nas los tragiczny, to tylko dlatego, że byliśmy Polakami”. H. Pilść został zamordowany 12 maja 1942 r. w Ponarach w wieku 17 lat. Tego samego dnia w Ponarach rozstrzelano łącznie 42 chłopców i 2 dziewczęta.  Brat Janusza i Haliny Pilść-Gulanowskiej.

[1] Szyksznian-Ossowska D., Pilść-Gulanowska H., Pamięć o Ponarach, http://dowgwillo.nl/Biblioteka/Wyrok%20wykonano.pdf