W 1863 r. w Puszczy Rudnickiej operowały 3 oddziały powstańców: Ludwika Narbutta, Sędka i Wysłoucha. 9 marca 1863 r. oddział L. Narbutta odniósł zwycięstwo pod Rudnikami. Polacy stracili kilku zabitych i kilkunasty rannych, których rozlokowano w okolicznych dworach. Pod Rudnikami polegli: Antoszewski (ok. 50 lat), Teofil Chmielewicz, Misiura, Sołajtys, Wotowicz ps. Witalis. 16 marca 1863 r., w czasie kolejnej bitwy, został zabity rosyjski porucznik Harbuzow. Władze carskie wystawiły mu w Puszczy Rudnickiej pomnik (na „Białych Błotach”). W czasie II wojny pomnik ten został zniszczony, a ludność miejscowa rozkradła jego elementy. 19 października 1863 r. wojsko rosyjskie otoczyło w lasach pod Rudnikami 40-osobowy oddział powstańczy Gustawa Ostoi. Pomimo znacznej przewagi nieprzyjaciela, powstańcy zdołali się przebić, tracąc dwóch zabitych, 3 rannych i 9 wziętych do niewoli. 31.05.1863 połączone oddziały Wisłoucha, Sędka i Lubicza, którymi dowodził Łada, w sile 500 ludzi stoczyły pomyślną potyczkę między Rudnikami a Olkienikami, w skutek dobrej pozycyi powstańców Moskale, którzy mieli kilka rot, nie mogli atakować naraz więcej niż jedną kampanią. Po długiej a bezowocnej walce Moskale cofnęli się, straciwszy w czterech atakach sporo zabitych, w tem podobno pułkownika Andrejewa[1].
Nieopodal Rudnik, w lesie, znajduje się mogiła, kryjąca zwłoki powstańców poległych w kolejnych potyczkach. Mogiła jest ogrodzona drewnianym płotkiem, stoi na niej wysoki drewniany krzyż i kapliczka[2]. Grób jest w dobrym stanie.
[1] Zieliński S. Bitwy i potyczki 1863-1864, Raperswil, 1913, str. 283
[2] Powstanie styczniowe. Mogiły i miejsca pamięci. Koszowy A., Siwek A., Wicka A., Zachara T., ROPWiM, Warszawa, 2013, str. 73
1863 / Nežinomas / Sukilėlis