Tablica pamięci Bolesława Kajetana Kołyszki w Butrymańcach

Tablicę odsłonięto i poświęcono 18.08.2013 r. w kościele św. Michała Archanioła w Butrymańcach w ramach obchodów 150. rocznicy powstania styczniowego. Twórcą tablicy jest polski rzeźbiarz ludowy Ryszard Mazurek, fundatorem – Solecznicki Oddział Rejonowy Związku Polaków na Litwie.

Osoba: Bolesław Kajetan Kołyszko herbu Jelita urodził się 7 sierpnia 1837 roku w folwarku Karmaniszki w parafii Butrymańce. Po ukończeniu gimnazjum w Wilnie studiował prawo na Uniwersytecie Moskiewskim. Był członkiem studenckiej organizacji rewolucyjnej „Ogół” o zabarwieniu patriotyczno-narodowym. Za udział w studenckiej manifestacji w 1861 roku został aresztowany. Pod koniec tegoż roku udał się do Włoch, gdzie dostał się do Polskiej Szkoły Wojskowej w Genui, która wykształciła przeszło 150 instruktorów powstania. Bolesław Kajetan Kołyszko powrócił na Litwę w marcu 1863 roku. Swój oddział powstańczy zorganizował pod Kownem. Dołączyły do niego oddziały Bronisława Żarskiego oraz ks. Antoniego Narwojsza, powstałą zaś formację nazwano pułk Dubisy. Odział Kołyszki był największym oddziałem, który przyprowadzono do obozu Zygmunta Sierakowskiego 6 kwietnia 1863 roku. Liczył 213 osób. Połączeni powstańcy walczyli pod Wysokim Dworem (rej. kowieński), w Lenczach pod Kiejdanami i w Misiunach (rej. święciański).

Wydarzenie: W jednej z ważniejszych bitew, pod Birżami, kolumna powstańcza złożona z dwóch batalionów i oddziału konnego poniosła klęskę. Bolesław Kołyszko i ukrywający się ranny Zygmunt Sierakowski zostali pojmani, przewiezieni do Wilna i skazani na karę śmierci. Kołyszko miał być rozstrzelany, jednak Michaił Murawjow, zwany „Wieszatielem”, zamienił ten wyrok na bardziej poniżający – powieszenie. Wykonano go 9 czerwca 1863 roku w Wilnie na placu Łukiskim^[1].

[1] http://www.wilnoteka.lt/pl/artykul/upamietnienie-powstanca-styczniowego-w-butrymancach