„Niepoślednią rolę w walkach o Wilno odgrywała miejscowość Szwajcary (7 km od Rudomina), położona w dolinie pomiędzy okalającymi ją od wschodu i zachodu wzgórzami. Była ona swoistym zapleczem nacierających na Wilno oddziałów AK. Mieścił się tu dwór Witolda Kuleszy, gospodarzącego na 150 ha ziemi, jak też majątek Wartmana. W Szwajcarach, po nieudanym natarciu, zatrzymał sięWięcej oSzpital we dworze W. Kuleszy żołnierzy AK w Szwajcarach[…]
Na cmentarzu w Szumsku spoczywa Konstanty Szlachtowicz, żołnierz AK, 6 br., urodzony w 1924 – zg. 4.VII.1944. Z opowiadań siostry Akowca, Konstanty Szlachtowicz urodził się w Szumsku w 1924 r., wiosna 1944 r. został żołnierzem AK. Był łącznikiem 3 czy też 6 Brygady AK Okręgu Wileńskiego. Zginął w tragicznych okolicznościach. 4 lipca 1944 r. wiózł furmankąWięcej oGrób żołnierza AK Konstantego Szlachtowicza w Szumsku[…]
Inżynier Jerzy Gawałkiewicz ur. w 1900 w Warszawie – zamordowany przez faszystów 4.IV.1944
Zygmunt Perwejnis ps. „Mściwój” lub „Mściwy”, był żołnierzem 6 Brygady, poległ na tym cmentarzu w maju 1945 roku w potyczce z NKWD. Grób symboliczny mieści się również w Koleśnikach.
Na cmentarzu w Sużanach spoczywa Tadeusz Adamowicz, żołnierz AK z oddziału „Błyskawica”. Zginął podczas akcji na miasteczko Dubinki 4 marca 1944 roku. Podczas akcji zdobyto posterunek policji litewskiej, zdobywając dużo broni, amunicji i ubrania. Wszyscy policjanci zostali rozbrojeni i rozmundurowani. Grób symboliczny mieści się również w Koleśnikach.
Witold Giedroyć brał czynny udział w Powstaniu Styczniowym jako komisarz powiatu Wileńskiego. Rosjanie aresztowaniu skazali go na karę śmierci, ale w drodze ułaskawienia został skazany na zesłanie na Syberię, m.in. do Irkucka. Towarzyszyła mu żona Stefania z domu Wołkówna. Rosjanie skonfiskowali majątek Korwie, który już nigdy nie powrócił do rodziny Giedroyciów. W r. 1872 władzeWięcej oGrób uczestnika powstania styczniowego Witolda Giedroycia w Suderwie[…]
W pobliżu kaplicy w Skorbucianach znajduje się nagrobek Anny Jeleńskiej i jej przedwcześnie zmarłych dzieci. Najstarsi synowie pani Jeleńskiej, uczestnicy powstania styczniowego, byli ostatnimi właścicielami Skorbucian z tego rodu. Napis na kamieniu jest już nieczytelny.
Cmentarzyk żołnierzy AK obok kościoła, poświęcony w dn. 17 lipca 1991 r., całość ogrodzona. Jednolite nagrobki w formie leżących krzyży. Przy wejściu dwa jednakowe prostokątne postumenty. Cementowe nagrobki ustanowione dzięki staraniom żyjących żołnierzy 7 Brygady, przede wszystkim – „Czortka”, Szpaka” i „Jarzębca”. Przy pomocy miejscowych władz i mieszkańców projekt odbudowy cmentarza zrealizowany w 1991 r.Więcej oKwatera żołnierzy AK w Skorbucianach[…]
W sierpniu 1944 roku znaleziono tu zwłoki poległego 7 lipca 1944 r. NN żołnierza o imieniu Władek, z oddziału O.R.K.O. „Groma”. W tej okolicy, podczas operacji „Ostra Brama” w lipcu 1944 r. oddział konny AK został zaatakowany przez samoloty niemieckie. Jeden z żołnierzy zginął trafiony seriami karabinu maszynowego z samolotu. Gdy ucichły walki, po paruWięcej oGrób nieznanego żołnierza AK w Skojdziszkach[…]
Tadeusz Wartman, ps. „Szwajcar II” (1908-1944), pochodził z rodziny ziemiańskiej. Jego rodzice Maria i Witold Wartmanowie, poprzednio mieszkający w powiecie dzisnieńskim na terenie obecnej Białorusi, w latach 30. ubiegłego wieku nabyli majątek Szwajcary pod Rudominą. Wartman był uczniem gimnazjum im. króla Stanisława Augusta w Wilnie, następnie studiował prawo na USB. W 1944 roku był jużWięcej oGrób żołnierza AK Tadeusza Wartmana w Rudominie[…]